تاریخچه دانشکده بهداشت:

دانشکده بهداشت با سابقه 27 سال ااز سال 1372 از ابتدا به عنوان گروه بهداشت با پذیرش دانشجو در مقطع کاردانی رشته های بهداشت خانواده و بهداشت محیط زیر نظر دانشکده پزشکی با زحمات استاد محترم، جناب مهندس قاسم عودی شروع به فعالیت نموده است

این دانشکده پس از مراحل پذیرش دوره های کارشناسی در رشته های مختلف به صورت مستقل رسما در مهر ماه 1384 به عنوان دانشکده بهداشت پذیرفته گردیده است

در حال حاضر تعداد کل پرسنل این دانشکده 38 نفر می باشد که شامل 14 نفر کارمند و 24 نفر اساتید هیئت علمی هستند

حدود 252 دانشجو در رشته های مختلف از فبیل کارشناسی ارشد آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط، کارشناسی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار، کارشناسی مهندسی بهداشت محیط و کارشناسی بهداشت عمومی پذیرش می نماید.

پذیرش اولین دوره کاردانی رشته مهندشی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار در سال 1387 بوده است و 3 دوره دانشجو فارغ اتنحصیل شده اند، اولین دوره کارشناسی پیوسته مهندسی بهداشت حرفه ای از سال 1391 پذیرفته شده و تا کنون 6 گروه از دانشجویان فارغ التحصیل شده اند.

 

تاریخچه و سیر تحول رشته مهندسی بهداشت حرفه ای:

رشته مهندسی بهداشت حرفه ایبرای اولین بار در ایران در سال1351 با نام «بهداشت صنعتی» در مقطع کارشناسی در انستیتو عالی علوم بیمارستانی که یک مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی بود تاسیس شد .

چندی بعد این رشته با عنوان حفاظت صنعتی و بهداشت حرفهای در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران راه اندازی شد.

این رشته در انقلاب فرهنگی مورد بازنگری قرار گرفت و با نام رشته «بهداشت حرفه ای» در دو مقطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته تعریف گردید.

پس از آن به ترتیب در دانشگاه اصفهان، دانشکده حفاظت و بهداشت کار و سایر دانشگاه های کشور در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری راه اندازی شد.

در اواسط دهه 80 این رشته بازنگری شده و پس از آن پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی پیوسته در وزارت بهداشت به تصویب رسید.

پس از تصویب کارشناسی پیوسته به تدریج پذیرش دانشجو در مقطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته در دانشگاه های بزرگ کشور متوقف گردید.

در سال 1388، با توجه به ماهیت دروس و اهداف بهداشت حرفه ای، «مهندسی بهداشت حرفه ای»تغییریافت و مدرک دانشنامه فارغ التحصیلان سال 1363 به بعد این رشته با عنوان «مهندسی بهداشت حرفه ای» صادر و ارزشیابی می گردد.

 

آشنایی با رشته مهندسی بهداشت حرفه ای:

بهداشت حرفه‌ای یا سلامت شغلی یا سلامت کار شاخه‌ای است ازعلم بهداشت وعبارتست از شناسائی، ارزیابی و کنترل عوامل زیان آور موجود در محیط کار به همراه یکسری مراقبت های بهداشتی درمانی به منظور سالم سازی محیط کار و حفظ سلامت نیروی کار، بهداشت حرفه‌ای ترکیبی از علوم پزشکی ومهندسی می‌باشد.

بهداشت حرفه ای را می توان به طور خلاصه علم و هنر تامین سلامت در محیط های شغلی تعریف کرد و یک مهندس بهداشت حرفه ای یا متخصص سلامت شغلی کسی است که وظیفه شناسایی،ارزشیابی و حذف یا کنترل عوامل مخاطره آمیز شغلی را به عهده دارد.

نگهداری و بهبود حداکثر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کارکنان مشاغل مختلف، از طریق پیشگیری از خطرات تهدید کننده سلامت کارگران، مطالعه شرایط نامناسب محیط کار و اثرات سوء آن بر تندرستی آنان می‌باشد.

کارشناس بهداشت حرفه‌ای که دراین زمینه فعالیت دارد، با شناختی که ازمحیط کار، فرایندهای کاری، خطرات وعوامل زیان‌آور محیط کار و نیز تاثیراتی که این عوامل بر سلامت شاغلین می‌گذارند دارد، از طریق بررسی، ارزیابی، اندازه گیری و کنترل عوامل زیان آورمحیط کار، درصدد سالم سازی و بهسازی محیط کاربر می آید. مهندس بهداشت حرفه ای در صورت شناسایی بیماری های حرفه ای در شاغلین، آن ها را برای تشخیص قطعی و درمان نزد پزشک می فرستد.

 

عوامل زیان آورمحیط کار که شناسایی و کنترل آن ها یکی از وظایف اصلی مهندسی بهداشت حرفه ای است، عبارتند از:

1. عوامل زیان آور فیزیکی محیط کار شامل: سروصدا، گرما و رطوبت، سرما، ارتعاش، فشار (کمبود و افزایش فشار)، روشنایی (کمبود و افزایش نور)، اشعهی مادونقرمز،اشعه ی ماورائ بنفش،اشعه‌های یونیزان و الکتریسیته و...

2. عوامل زیان آورشیمیایی محیط کار مانند: گازها، بخارات، دود و مه،گرد وغبار،اسیدها و بازها، فلزات و...

3. عوامل زیان آور بیولوژیکی محیط کار شامل: ویروس‌ها، قارچ‌ها، انگل‌ها، باکتری‌ها و...

4. عوامل زیان آور مکانیکی و ارگونومیک محیط کار، شامل: پوزیشن‌های نامناسب بدن حین کار، بلندکردن و حمل بار بیش از حد مجاز، سطوح کارشامل میز، صندلی، ابزارآلات مورد استفاده، تجهیزاتی که مناسب طراحی نشده باشند و...

5. عوامل زیان آور روحی وروانی محیط کار مانند: روابط کارگر با کارفرما، همکاران، زیردستان، تشویق‌ها و تنبیه ها، ارتقاءشغلی، شغلی و...

 

وظایف مهندس بهداشت حرفه ای:

وظایف اصلی مهندس بهداشت حرفه ای در مراکز صنعتی، شرکت و واحدهای کاری عبارتند از:

1. نظارت فنی بر کارکنان جهت رعایت ضوابط بهداشت حرفه ای

2. بازدید منظم از بخش های مختلف، شناسایی مشکلات بهداشت حرفه ای و تصمیم گیری برای رفع آنها

3. بررسی محیط کار از نظر وجود انواع عوامل زیان بار (نمونه برداری، سنجش و ارزیابی مستمر) و برنامه ریزی برای رفع آنها

4. نظارت بر اجرای درست ضوابط آیین نامه بهداشتی محل کار

5. تهیه و تدوین محتوا و وسایل آموزشی شامل بروشور، پوستر، نشریه، فیلم و ... برای شاغلین و مدیران جهت آموزش بهداشت حرفه ای

6. بررسی و تجزیه و تحلیل حوادث و مشکلات محیط کار و تلاش جهت رفع یا پیشگیری از آنها

7. نظارت بر کلیه موارد بهداشتی مانند آشپزخانه ها، غذاخوری ها، سرویس های بهداشتی و...

8. تهیه گزارش وضعیت بهداشت حرفه ای، بیماری ها و مشکلات موجود در این حوزه برای مدیران و سازمان های مربوطه

 

وظایف اصلی مهندس بهداشت حرفه ای در مراکز بهداشت:

1. کسب شناخت و اطلاعات کافی از وضعیت بهداشت حرفه ای کارگاه ها و کارخانجات

2. تنظیم و پیگیری اجرای برنامه های پیشگیری از انواع بیماری های کاری و عوارض آنها

3. نمونه برداری، سنجش و ارزیابی عوامل زیان بار محیط کار

4. نظارت بر اجرای طرح های بهداشت حرفه ای

5. برنامه ریزی و اجرای برنامه های آموزشی برای مسئولان بهداشت حرفه ای، اعضای کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار و...

6. بررسی گزارشات رسیده از واحدها، کارگاه و کارخانه ها، تشخیص نواقص و عیوب و صدور اخطاریه در صورت نیاز

7. صدور مجوز برای شرکت های خصوصی ارائه دهنده خدمات بهداشت حرفه ای

 

دانش و مهارت مورد نیاز:

1. آشنایی کامل با دانش، قوانین و مباحث بهداشت حرفه ایمهندس بهداشت حرفه ای

2. مسئولیت پذیری

3. دقت و توجه به جزئیات

4. مهارت های ارتباطی مناسب

5. توان تصمیم گیری درست و به موقع

6. توانایی خوب در حل مساله و مشکلات

7. آشنایی کافی با مسایل فنی صنعت و سازمان محل کار

8. توان و استقامت بدنی مناسب

9. توان آموزش موارد بهداشتی و ایمنی به شاغلین

 

تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل:

فارغ التحصیلان کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای رشته مهندسی بهداشت حرفه ای می توانند وارد این شغل شوند.

 

بازار کار مهندس بهداشت حرفه ای و آینده شغلی:

مهندس بهداشت حرفه ای می تواند در وزارتخانه های کار، تعاون و رفاه اجتماعی، صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، نیرو، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و صنایع دفاعی مشغول به کار شود.

سازمان ها، شرکت ها و کارخانه های بزرگی مثل شرکت نفت، ذوب آهن، هواپیمایی کشوری، ایران خودرو، پلی اکریل دارای واحد بهداشت حرفه ای بسیار قوی هستند که در هر یک از این واحد ها چند مهندس بهداشت حرفه ای فعالیت می کنند.

در حال حاضر بیش از 50 درصد ازدانش آموختگان مهندسی بهداشت حرفه ای نیز به طور تمام وقت یا پاره وقت در کارخانجات و سازمان های مختلف به عنوان مسئول بهداشت حرفه ای کار می کنند.

علاقه مندان به حوزه آموزش و تدریس هم می توانند با داشتن مدارک تحصیلی عالی در مهندسی بهداشت حرفه ای جذب دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی شوند.

از آنجایی که اهمیت این شغل، به تازگی در سال های اخیر برای کارخانجات و صنایع مختلف و .... ، مشخص شده است و آنها برای کاهش هزینه های خود به دنبال پیاده سازی شعار پیشگیری به جای درمان هستند، بازارکار مناسبی برای این شغل در کشور وجود داشته و آینده شغلی خوبی نیز پیش روی آن می باشد.